Eerder spraken we Nele van de Briel van PowerUp073 Team Zuid-Oost over hoe ze binnen PowerUp073 te werk gaat. Hoe ze samen met de jongere een plan van aanpak maakt om het leven op de rit te krijgen. Met haar collega Michelle de Jong gaan we verder in op de expertise van jeugdpreventiewerkers risicojeugd. Michelle werkt binnen het jongerenwijkteam West.

“In mijn werk praat ik niet over, maar mét jongeren. Dat is de kern van hulpverlening. De term ongemotiveerd betekent voor mij dat we de jongere gewoon nog niet hebben weten te bereiken.”

Samen voor de jongere

In haar werk met jongeren betrekt Michelle het hele systeem erbij. “Met het systeem bedoel ik de betrokken partijen die ik meeneem in het proces, zoals ouders en scholen. Per jongere kijken we dan samen wat er nodig is. Een jongere hoeft niet perfect in de maatschappij te passen.” Bij sommige trajecten blijft Michelle langer betrokken dan de officiële drie maanden die er per jongere voor staan. “Mijn traject stopt pas als de jongere het zelf kan, of aangekomen is bij de juiste hulpverlener die hem of haar kan helpen. Tot die tijd spreek ik merendeel wekelijks.”

Het boemerangeffect

De hulpverlening van JPP’ers richt zich op ongemotiveerde jongeren die vaak niet eens opdagen bij een afspraak. Maar Michelle is niet snel uit het veld geslagen. “Ik ben net een boemerang. Hoe harder je me weggooit, hoe harder ik terugkom. Ik ben buigzaam en rek mee met de jongere. Maar iemand moet mij niet keer op keer laten staan. Dan gaan we het daarover hebben. Ik wijs dan het gedrag af. Maar ik wijs nooit een jongere als persoon af.” Dat zorgt ervoor dat Michelle soms hysterisch enthousiast kan raken wanneer een jongere ‘gewoon’ afbelt in plaats van haar te laten staan. Door de doelen klein te houden, gaat de ontwikkeling in kleine stapjes vooruit.

“Ik ben net een boemerang. Hoe harder je me weggooit, hoe harder ik terugkom.”

Het eerste contact is vaak spannend. “Ik heb een keer uren lang buiten in de voortuin van een gezin gewacht in een partytent terwijl het regende. Ik ben mijn mail maar gaan lezen totdat iemand dacht ‘die gaat niet meer weg’ en de deur open deed.”

Met de rug tegen de maatschappij

Michelle vindt het belangrijk dat jongeren de gevolgen van hun gedrag inzien. “Ik geloof heel erg dat geen enkele jongere ervoor kiest om in de shit te zitten. Ze hebben op dat moment voor hun gevoel even geen andere optie. Ik zie het meer als jongeren die de maatschappij hebben opgegeven.” In het werk probeert Michelle zichtbaar te zijn voor zowel jongeren als andere hulpverleners. Jongeren verwijzen elkaar door naar Michelle omdat ze weten dat zij kan helpen met bepaalde zaken. Soms sluit ze aan bij reguliere activiteiten binnen en buiten het jongerencentrum, zodat ze een bekend gezicht is en de drempel tot contact met de jongere lager is.

“Geen enkele jongere kiest ervoor om in de shit te zitten.”

Kleine dingen, grote impact

Afgelopen anderhalf jaar heeft Michelle een jongen begeleid die dakloos was. Samen hebben ze ervoor gezorgd dat hij terecht kon in een jongerenopvang. “Ik belde hem laatst en hij zei geëmotioneerd dat hij voor het eerst in zijn eigen kamer kon slapen met een deur die op slot kon. Dat zijn de momenten waar ik het voor doe.”

Een ander voorbeeld wat Michelle aanhaalt, gaat over een meisje waarvan bekend was dat ze spijbelde. Later bleek dat ze moeite had om de lokalen in het schoolgebouw te vinden. “Ik vond het zó schrijnend dat ze daar hele dagen in de aula zat en niemand die haar vroeg wat ze daar deed of hoe het ging. Uiteindelijk zorgden we ervoor dat ze leerde voor zichzelf op te komen. Nu gaat ze naar een andere school die beter bij haar past.”

“Hij zei geëmotioneerd dat hij voor het eerst in zijn eigen kamer kon slapen met een deur die op slot kon. Dat zijn de momenten waar ik het voor doe.”

De wijk West

Michelle werkt in een gebied waar de straatcultuur veel voorkomt en waar sommige jongeren criminaliteit zien als iets waar je trots op hoort te zijn. “Ze dekken elkaars rug en dan kan het moeilijk zijn om daar tussen te komen. Uiteindelijk gaat het om jongens en meiden die moeite hebben mee te draaien in het systeem. Ze gaan heus niet meteen steigeren als je vraagt hoe het gaat. Je moet alleen goed aanvoelen waar de grens van een ander ligt. Ik oordeel niet over hen en gelukkig ben ik niet snel van mijn à propos. Ik ben meer gidsend en spiegelend; ik dring mijn norm niet aan hen op.”

“In West heerst er een straatcultuur waarbij jongeren elkaars rug dekken. Door niet te oordelen en gidsend te zijn, kom je er tussen.”

Er wordt weleens door jongeren ten onrechte gedacht dat Michelle bij de politie werkt. Dat is niet het geval. Wel is de politie één van de grootste en belangrijkste melders. “Wijkagenten hebben een signalerende functie op straat. Ze zien gedragsverandering van bijvoorbeeld een jongere die normaal netjes naar school gaat en nu zonder rijbewijs scheldend wordt aangehouden. Ze voelen dat er meer speelt, maar worstelen soms wat ze met deze jongeren aan moeten. Dan worden wij ingeschakeld en gaan er op af.”

De kracht van het team

Het Powerup073 team bestaat uit professionals met verschillende achtergronden. Sportwerkers en jongerenwerker zijn vooral bezig met aanpak op groepen jongeren of individuele coaching trajecten. Net als de wijkagenten hebben zij een meer signalerende functie in de wijken met focus op jongeren en trends. Tijdens de activiteiten en het informele contact met (hang)jongeren zien en horen ze veel. Daar waren jongerenwerkers meer kennis hebben van het informeel netwerk – denk aan familiebanden, iemands status in de wijk – kennen de jeugdpreventiewerkers de formele sociale kaart. Zij kunnen zonder omweg een jongere doorverwijzen naar andere hulpverleners.

“Ik check gemelde jongeren altijd binnen mijn team. Als de jongere al bekend is bij de werkers, kan ik me gemakkelijker introduceren door aan te sluiten bij een activiteit waar de jongere in kwestie bij aanwezig is. Zo vullen we elkaar goed aan.”

Michelle is een officieel geregistreerde hulpverlener. Dit betekent dat ze zich moet houden aan gedragscodes en protocollen. “Ik heb je BSN, naam en adresgegevens. Dat maakt mij anders dan de rest van het team.”